Energiezuinig ontvochtigen kan op verschillende manieren

Alle gewassen moeten water (met nutriënten) opnemen en verdampen voor groei en verkoeling. In een gesloten kas leidt gewasverdamping tot oplopende luchtvochtigheid, wat problemen kan geven. De eerste twee stappen op weg naar energiezuinig ontvochtigen zijn het beperken van de verdamping (niet meer dan nodig) en het aanhouden van een hoger setpoint voor de RV. Voor dat laatste is in de praktijk vaak nog wat speelruimte, zeker wanneer het kasklimaat homogeen is en de lucht intern wordt gecirculeerd. Het moment van noodzakelijke ontvochtiging wordt dan in feite uitgesteld.

Ramen en kieren
Overtollig vocht werd van oudsher afgevoerd door luchtramen open te zetten, maar daarmee gaat ook warmte en CO2 verloren. Er zijn energetisch efficiëntere manieren om het vochtniveau in een kas te verlagen. De eerste optie is het vocht meer gecontroleerd af te voeren door kleine raamopeningen boven gesloten schermen (liefst meerdere). Wanneer het bescheiden vochttransport door het scherm heen niet voldoende is om de RV afdoende te verlagen, kan de vochtafvoer worden verruimd door een kier in het onderste scherm te trekken of door de luchtuitwisseling tussen teeltruimte, spouw (bij gebruik van meerdere schermen) en nokruimte te faciliteren met behulp van schermventilatoren. Verlies van warmte en CO2 wordt hier niet mee voorkomen, maar wel verminderd door de nauwkeuriger regeling.

Interne ontvochtiging
In veel gevallen zal ook dat niet afdoende zijn of verdienen andere methoden sowieso de voorkeur, waardoor de schermen en/of luchtramen langer dicht kunnen blijven. In volgorde van oplopende energie-efficiëntie (maar ook: hogere investeringen) zijn dat: het inblazen van relatief droge buitenlucht met luchtbehandelingskasten, het toevoegen van een lucht/lucht warmtewisselaar in die luchtbehandelingskast, , interne mechanische ontvochtiging met terugwinning en directe aanwending van voelbare en latente warmte, en interne mechanische ontvochtiging met terugwinning en opslag van warmte voor zowel de korte als langere termijn. Als laatste stap kan er dan ook nog seizoensopslag middels WKO in aquifers aan worden toegevoegd.

Bijna fossielvrij
Interne ontvochtiging in een semi-gesloten kassituatie resulteert in een forse verlaging van het benodigde gasverbruik voor verwarming, die het hogere stroomverbruik ruimschoots kan compenseren. Veel systemen zijn inmiddels zover doorontwikkeld, dat er per saldo weinig energie verloren hoeft te gaan om de vochtbalans in kas en gewas te bewaren.

De Zwart illustreerde dit met verschillende rekenvoorbeelden. Zo liet hij onder andere zien dat een belichte tomatenteelt (220 μmol/(m² s) bij gebruik van twee schermen en interne ontvochtiging met een verbeterde luchtbehandelingskast op basis van lucht-lucht én lucht-water warmtewisseling en etmaalbuffering al nagenoeg fossielvrij is te realiseren.

Bekijk via deze link de presentatie van Feije de Zwart

Bron: Kas als Energiebron